Wat werknemers echt willen van AI

Home » AI Kennisbank » Wat werknemers echt willen van AI

Wat als AI niet alleen wordt ontwikkeld op basis van wat mogelijk is, maar ook op basis van wat werknemers echt willen? Die vraag staat centraal in een recent onderzoek van Stanford University, waarin 1.500 professionals uit 104 beroepen werd gevraagd: “Welke taken wil jij graag laten overnemen door AI?” en “Waar wil je juist menselijke regie behouden?”
Het onderzoek biedt ondernemers praktische handvatten om AI op een strategische en mensgerichte manier in te zetten. Op basis van het onderzoek geef ik in dit blog een overzicht van de belangrijkste inzichten, aangevuld met suggesties voor toepassing in de praktijk

Vier zones: waar wél en waar juist níet automatiseren?

Door het automatiseringsverlangen van werknemers te combineren met wat AI-technisch mogelijk is, ontstaan vier zones:

1. Green Light Zone (hoog verlangen + hoge haalbaarheid)

Taken die mensen graag willen uitbesteden aan AI én waar de technologie klaar voor is. Denk aan:

• Afspraken inplannen.
• Financiële rapporten genereren.
• Klantenbestanden bijhouden.

Kans voor bedrijven: Hier kun je vandaag al AI-workflows voor inzetten. De reden is belangrijk: het gaat werknemers niet alleen om het kwijtraken van saaie klusjes. De belangrijkste drijfveer (voor 69%!) is om tijd vrij te maken voor werk met een hogere waarde: strategie, creativiteit en diepgaand klantcontact.

2. Red Light Zone (lage wens + hoge haalbaarheid)

Taken die technisch prima te automatiseren zijn, maar die mensen toch níet willen uitbesteden. Vaak gaat het om creatieve of relationele werkzaamheden. Een verrassend voorbeeld is het opsporen van verloren bagage. Hoewel dit frustrerend kan zijn, vraagt het om empathie en probleemoplossend vermogen onder druk. Volgens het onderzoek is dit een taak die medewerkers niet willen loslaten.

Let op: automatiseren van dit soort taken zonder draagvlak kan weerstand oproepen binnen je team.

3. R&D Opportunity Zone (hoog verlangen + lage haalbaarheid)

Werknemers willen hier graag ondersteuning, maar AI is er (nog) niet goed genoeg voor. Bijvoorbeeld:

• Kwaliteitscontrole met nuance.
• Complexe financiële risico’s inschatten.

Vooruitkijkend: houd ontwikkelingen in de gaten, want deze zone biedt kansen voor AI-investeringen op termijn.

4. Low Priority Zone (lage wens + lage haalbaarheid)

Geen urgentie. Laat deze taken (voor nu) met rust.

Verrassende mismatch

Het onderzoek legt een pijnlijke kloof bloot. Maar liefst 41% van de geanalyseerde AI-startups richt zich op taken in de Red Light- en Low Priority-zones. Ze bouwen dus oplossingen waar werknemers niet op zitten te wachten.

Voor bedrijven ligt hier een belangrijk aandachtspunt: veel bestaande AI-oplossingen richten zich op taken waarvoor binnen teams weinig behoefte is aan automatisering. Door juist te focussen op taken in de Green Light Zone sluit je beter aan bij de voorkeuren van medewerkers.

Nieuw kompas: de Human Agency Scale (H1–H5)

Levels of Human Agency Scale (HAS)
Bron: Future of Work with AI Agents – Stanford University

In plaats van alleen te denken in “alles automatisch of niets”, introduceert het onderzoek een schaal van samenwerking tussen werknemers en AI:

• H1–H2: AI doet de taak volledig zelfstandig
• H3: AI en mens werken als partners
• H4–H5: Menselijke betrokkenheid blijft essentieel

Bijna de helft van de werknemers wil samenwerken met AI (H3), niet vervangen worden.

Maar let op: hier schuilt een potentieel conflict. In bijna de helft van de taken (47,5%) willen werknemers significant méér menselijke controle dan AI-experts technologisch nodig achten.

Een AI-tool top-down implementeren zonder overleg is dus vragen om weerstand.

Wat wordt de nieuwe superkracht van je team?

Misschien wel de meest strategische les uit het onderzoek is de aardverschuiving in de waarde van professionele vaardigheden. Door te analyseren welke taken menselijke regie vereisen, wordt duidelijk waar de mens in de toekomst het verschil gaat maken.

De dalers: waar AI de leiding neemt

Verrassend genoeg zijn het juist de vaardigheden die we traditioneel associëren met hoogbetaalde “kenniswerkers” die in belang afnemen.

Wat daalt? Vooral informatieverwerkende vaardigheden. Denk aan:

• Data en informatie analyseren: Dit was ooit een puur menselijke expertise, maar AI-modellen kunnen nu in seconden enorme datasets analyseren, patronen herkennen en rapporten genereren.
• Kennis up-to-date houden: Het continu bijhouden van de laatste ontwikkelingen en informatie.
• Informatie documenteren en verwerken.

Waarom daalt het? AI is simpelweg sneller en vaak nauwkeuriger in het verwerken van grote hoeveelheden gestructureerde informatie. De menselijke rol verschuift hier van uitvoerder naar opdrachtgever en controleur. De waarde zit niet meer in het maken van de analyse, maar in het stellen van de juiste vragen aan de AI en het interpreteren van de resultaten.

De stijgers: waar de mens onvervangbaar wordt

Terwijl AI de analytische taken overneemt, stijgt de waarde van vaardigheden die draaien om menselijke interactie, oordeelsvermogen en creativiteit.

Wat stijgt? Vooral interpersoonlijke en organisatorische vaardigheden. Dit zijn de nieuwe superkrachten:

• Anderen trainen, coachen en aansturen: Een team motiveren, begeleiden en de vaardigheden van collega’s ontwikkelen.
• Relaties opbouwen en onderhouden: Zowel met klanten als met collega’s. Dit vereist empathie, vertrouwen en nuance.
• Strategisch denken en plannen: Het bepalen van de langetermijnvisie en het uitzetten van de koers.
• Creatief denken en problemen oplossen: Het bedenken van nieuwe ideeën en oplossingen die buiten de gebaande paden vallen.

Waarom stijgt het? Deze vaardigheden vereisen context, emotionele intelligentie en een diep begrip van menselijke dynamiek. Ze zijn de motor achter een sterke bedrijfscultuur, klantloyaliteit en innovatie. En laat dat nu precies zijn waar AI (voorlopig) tekortschiet.

Hoe kunnen we dit vertalen naar de praktijk?

Investeer niet alleen in AI-tools, maar vooral in de mensen die er effectief mee kunnen samenwerken.

1. Herdefinieer je vacatures: Zoek niet langer alleen naar een “data-analist”, maar naar iemand die de door AI gegenereerde data kan vertalen naar een overtuigend strategisch advies voor het management.
2. Train je team: Bied trainingen aan in communicatie, leiderschap en creatief oplossen van problemen. Dit zijn de duurzame vaardigheden die je bedrijf toekomstbestendig maken.
3. Waardeer de ‘zachte’ kant: De medewerker die een ontevreden klant weet te behouden of een junior collega inspireert, is in het AI-tijdperk misschien wel waardevoller dan de medewerker die het snelst een rapport kan draaien.

Wat betekent dit onderzoek in de praktijk?

Hoe kun je de inzichten uit dit onderzoek toepassen binnen jouw bedrijf?

1. Begin met de Green Light-taken.
Kijk naar repetitieve, tijdrovende processen om je team vrij te spelen voor waardevoller werk. Hier liggen de quick wins.

2. Respecteer de rode lichten.
Forceer geen automatisering bij taken waarbij medewerkers waarde hechten aan creativiteit of menselijk oordeelsvermogen.

3. Gebruik de Human Agency Scale als checklist.
Stel bij elke taak de vraag: hoeveel menselijke betrokkenheid is hier gewenst en verantwoord? Weet: de wens voor controle ligt vaak hoger dan je denkt.

4. Blijf investeren in soft skills.
AI kan veel, maar geen empathie tonen of een relatie bouwen. Hier blijft de mens onmisbaar.

Zet AI in met gezond verstand

De les van dit onderzoek? AI moet niet alleen slim zijn, maar ook gewenst en passend. Als bedrijf hoef je niet álles te automatiseren. Focus op wat werknemers zelf als waardevol zien en gebruik AI als versterker, niet als vervanger.
Wil je weten welke taken in jouw bedrijf vandaag al in de Green Light Zone zitten? Neem dan contact op met AIMonnik.nl.

Bron:

• Future of Work with AI Agents